Liszajec zakaźny – co to jest? Poznaj przyczyny i możliwości leczenia

Choroby skóry to przypadłość nie tylko osób, które niewystarczająco dbają o higienę osobistą. Czasami czynnikiem zapalnym są tak pozornie błahe dolegliwości, jak np. otarcia skóry czy ukąszenia owadów. Obie są powiązane z jedną z najczęściej występujących dermatoz skóry, a jest nią liszajec zakaźny.

Czym jest liszajec zakaźny?

Liszajec zakaźny to powierzchowna bakteryjna choroba skóry. Schorzenie to dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, choć częściej jest diagnozowane u pacjentów w wieku przedszkolnym oraz szkolnym. Etiologia tej dermatozy skóry jest gronkowcowa lub paciorkowcowa, zdarza się także, że obie bakterie rozsiewają się naraz. Sprawdź, jakie są najczęstsze choroby skóry.

Od czego powstaje liszajec zakaźny? Do zakażenia wywołującymi go bakteriami może dojść po bezpośrednim kontakcie z osobą chorą lub też pośrednio – gdy osoba zakażana skorzysta z przedmiotów osobistych osoby zakażonej. Mowa m.in. o ręcznikach, sztućcach, zabawkach. Liszajec zakaźny musi mieć jednak odpowiednie warunki do rozwoju. Jeśli rozsiewa się pierwotnie, na niezmienionej chorobowo skórze, odpowiedzialne są za to tzw. wrota zakażenia. Chodzi tutaj o wszelkie mikrourazy naskórka, otarcia, zadrapania, a nawet ukąszenia owadów, które sprawiają, że bariera ochronna skóry zostaje naruszona.

Nieco inaczej sprawa wygląda, gdy liszajec zakaźny rozwija się wtórnie u dzieci lub u dorosłych. W takim przypadku dermatoza jest powikłaniem innej choroby. Może to być m.in. atopowe zapalenie skóry, świerzb, czy ospa wietrzna. Czynnikami wpływającymi na rozwój choroby są także schorzenia współistniejące (np. cukrzyca, choroby tarczycy, nerek) oraz upośledzona odporność organizmu. Bakterie lubią ciepłe i wilgotne środowisko, które sprzyja ich namnażaniu, stąd też liszajec zakaźny zwykle rozwija się w wysokich temperaturach i dużej wilgotności powietrza – choroba częściej jest diagnozowana latem.

Jak wygląda liszajec?

Liszajec zakaźny u dorosłych i dzieci ma podobny przebieg. Można wyróżnić dwie postaci choroby. Pierwsza z nich, pęcherzowa, objawia się pęcherzami wypełnionymi płynem. Z czasem, zwykle po upływie 24-48 godzin, pęcherze stopniowo pękają i tworzą ropiejące zmiany na skórze. Ogniska choroby pokrywają strupy, charakteryzujące się miodowo-złotą barwą. Odmiana niepęcherzowa przyjmuje postać wilgotnych lub wysiękowych ognisk chorobowych, które także z czasem pokrywają strupy. W obu postaciach schorzenia strupy te po pewnym czasie odpadają, pozostawiając na skórze rumień. Wraz z ustępowaniem liszajca rumień słabnie, ostatecznie całkowicie zanika.

Czy pozostają blizny po liszajcu? Bardzo rzadko, choć wciąż jest to możliwe. Z pewnością na ich powstanie wpływa drapanie ran, dlatego tak ważne jest, aby unikać dotykania zmian chorobowych i ich rozdrapywania. Jest to trudniejsze, gdy liszajec zakaźny leczony jest u dzieci, ale stosowanie odpowiednich preparatów likwiduje ewentualne uczucie świądu.

Jeśli chodzi o liszajec, diagnoza jest stawiana na podstawie obrazu klinicznego choroby. Lekarz dermatolog może jednak zdecydować się na pobranie wymazu ze zmiany do badania bakteriologicznego.

Jak pozbyć się liszajca zakaźnego?

Skoro już wiesz, jak wygląda liszajec, warto odpowiedzieć sobie na pytania o to, jak przebiega leczenie liszajca zakaźnego i jakie są zasady profilaktyki. Aby zapobiec rozsiewania się bakterii, należy w szczególności zadbać o higienę osobistą oraz unikać dotykania twarzy. Osoby z otoczenia zakażonego nie powinny używać jego przedmiotów osobistych. W przypadku konieczności dotknięcia skóry objętej chorobą warto włożyć na dłonie rękawiczki. Aby leczenie przyniosło efekty, powinno przebiegać pod kontrolą lekarza. Niebezpieczny może być zarówno liszajec zakaźny u dorosłych, jak i u najmłodszych pacjentów. Nieleczony liszajec zakaźny u dzieci w wieku noworodkowym i niemowlęcym może prowadzić nawet do sepsy. Pozostałe powikłania liszajca to m.in. kłębuszkowe zapalenie nerek, czy zapalenie tkanki łącznej.

Leczenie liszajca zakaźnego

W przypadku lekkich zmian dobre efekty daje stosowanie środków odkażających, które są dostępne bez recepty. Lekarz przepisuje także preparaty z antybiotykiem, stosowane miejscowo. Gdy choroba ma poważniejszą postać i objawy ogólnoustrojowe, konieczne może być podanie antybiotykoterapii doustnej. Liszajec zakaźny u dorosłych lub dzieci nie jest chorobą, na którą zyskuje się odporność. Jeśli choroba nawraca, może mieć to związek z tym, że dana osoba jest nosicielem bakterii odpowiedzialnych za jej rozwój. W takim przypadku warto pobrać wymaz z jamy nosowo-gardłowej, aby dobrać rodzaj leczenia do potrzeb pacjenta.

Jak długo leczy się liszajec zakaźny?

Liszajec zakaźny to choroba, która może ustąpić samoczynnie, zwykle po kilku tygodniach. Jednak wprowadzenie odpowiedniego leczenia pozwala skrócić ten czas do ok. kilku, kilkunastu dni. Ostateczny okres leczenia jest uzależniony od postaci choroby, stopnia jej rozwoju, a także tego, czy jej przebieg wiąże się z występowaniem objawów ogólnoustrojowych, jak gorączka czy powiększenie węzłów chłonnych.

Objawy i przyczyny liszajca zakaźnego są często lekceważone przez pacjentów. To błąd. Szybkie wprowadzenie leczenia pomaga zapobiec w rozwoju choroby, zakażeniu bliskich pacjenta, zmniejsza też ryzyko wystąpienia powikłań. Należy także dodać, że w trakcie leczenia pacjent powinien zostać w domu, aż do momentu, gdy przestanie zarażać (zwykle są to 2-3 dni po podaniu antybiotyku) lub do chwili całkowitego wyzdrowienia.

Potrzebujesz porady specjalisty w leczeniu chorób skóry? W Premium Medical przyjmuje doświadczony dermatolog w Warszawie. Umów się na konsultację i sprawdź, jak możesz zadbać o swoją skórę.

Bibliografia:

1. Liszajec zakaźny – szybkie leczenie to mniejsze ryzyko rozprzestrzenienia się choroby, mp.pl, data dost. 19.01.2023 r.
2. Aanand N. Geria, Robert A. Schwartz, Aktualne informacje dotyczące liszajca: nowe wyzwanie w erze metycylinooporności [w:] Dermatologia po Dyplomie 2010;1(6):42-49.
3. Wirusowe i bakteryjne choroby skóry, z którymi najczęściej mają do czynienia lekarze POZ, pulsmedycyny.pl, data dost. 19.01.2023 r.

4. Liszajec zakaźny, forumpediatrow.pl, data dost. 19.01.2023 r.