Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Czynniki ryzyka

Dlaczego tyle osób choruje na raka? Nowotwory złośliwe to druga najczęstsza przyczyna zgonów w Polsce. Zgodnie z danymi z Krajowego Rejestru Nowotworów tylko w 2021 roku zdiagnozowano niemal 171,6 tys. nowych przypadków chorób nowotworowych. Statystyki nie napawają optymizmem, dlatego tak ważna jest profilaktyka prozdrowotna i rozprawienie się z niektórymi mitami na temat raka. Jakie są czynniki ryzyka nowotworów? Jakie najczęstsze nowotwory wykrywa się u kobiet, a jakie u mężczyzn?

Czy raka się dziedziczy, czyli kilka mitów i faktów o nowotworach złośliwych

Co powoduje raka? Czynniki ryzyka nowotworów dzielimy na modyfikowalne i niemodyfikowalne. Jak sama nazwa wskazuje, pierwszą z grup tworzą czynniki, na które mamy wpływ. Mowa chociażby o stylu życia. Z kolei czynniki niemodyfikowalne to geny, wiek czy płeć. I tutaj ważna uwaga.

Nie można dziedziczyć raka. Można natomiast odziedziczyć po krewnym zmianę genetyczną, która zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową. Zatem to, że Twój rodzic lub dziadek miał np. nowotwór złośliwy płuc, nie oznacza, że Ty również na pewno na niego zachorujesz. Warto dodać, że ok. 5-10% przypadków chorób nowotworowych ma podłoże genetyczne. Jeśli masz pozytywny wywiad rodzinny w kierunku raka, zwróć szczególną uwagę na profilaktykę prozdrowotną i badania kontrolne.

Najczęstsze nowotwory u dzieci to nowotwory układu chłonnego i krwiotwórczego – białaczki, szpiczaki i chłoniaki. Jeśli chodzi o osoby dorosłe, jednym z najczęściej wykrywanych nowotworów mężczyzn, jak i kobiet jest nowotwór złośliwy płuc.

Nowotwory a płeć

W przypadku mężczyzn największa liczba zachorowań na nowotwory złośliwe przypada na okres między 55. a 79. rokiem życia. U kobiet jest podobnie: 50.-74. Rokowania są uzależnione od wielu czynników, w tym stopnia zaawansowania choroby. Można jednak zauważyć, że najwięcej zgonów z powodu choroby nowotworowej notuje się między 6. a 8. dekadą życia. Czy kobiety i mężczyźni chorują podobnie, czy też istnieje zależność nowotwory a płeć? Weźmy pod uwagę dane wskazujące na najczęstsze nowotwory w Polsce w 2021 roku, które przedstawiono w biuletynie Krajowego Rejestru Nowotworów.

Na jaki nowotwór najczęściej chorują kobiety?

Najczęstszy nowotwór u kobiet to rak piersi i, niestety, nic nie wskazuje na to, aby statystyki te miały się zmienić. Problem dotyczy nie tylko Polek. Szacuje się, że na ten rodzaj raka zachoruje 1 na 8 kobiet z krajów wysokorozwiniętych. Warto jednak dodać, że dane Krajowego Rejestru Nowotworów nie wskazują raka piersi jako najczęstszej przyczyny zgonów pacjentek onkologicznych. Najwięcej zgonów notuje się w przypadku pacjentek chorujących na nowotwór złośliwy płuc. W ogólnym rankingu zajmuje on drugie miejsce na najczęstsze nowotwory u kobiet. Skąd taka różnica między liczbą zachorowań a liczbą zgonów? Odpowiedź jest prosta. Rak piersi lepiej rokuje. Wcześnie wykryty daje ponad 90% szans na przeżycie kolejnych pięciu lat po diagnozie.

Jakie są inne często wykrywane nowotwory kobiet? Na trzecim miejscu znajduje się rak jelita grubego. Kolejne pozycje zajmują nowotwory zlokalizowane w trzonie macicy, tarczycy i jajniku (sprawdź, kiedy wykonać badanie markerów nowotworowych jajnika).

 A jak wyglądają statystyki w przypadku mężczyzn? W czołówce znajdują się typowo męskie nowotwory zlokalizowane w układzie moczowo-płciowym.

Na jaki nowotwór najczęściej chorują mężczyźni?

W przeciwieństwie do kobiet rak piersi jest rzadko diagnozowany u mężczyzn. Jednak wielu pacjentów onkologicznych zmaga się z rakiem gruczołu krokowego. To najczęstszy nowotwór u mężczyzn, jednak nie jest on odpowiedzialny za największą liczbę zgonów. Ten niechlubny tytuł przypada – tak jak w przypadku kobiet – nowotworowi złośliwemu płuc. Jednocześnie jest on drugim najczęściej diagnozowanym rakiem u panów. Inne najczęstsze nowotwory u mężczyzn to rak jelita grubego, rak pęcherza moczowego, nerki czy żołądka.

Czynniki ryzyka – co zrobić, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka?

Bez względu na to, czy omawiamy nowotwory kobiet, czy też nowotwory mężczyzn, zawsze warto podkreślać znaczenie profilaktyki onkologicznej. Wyróżniamy profilaktykę pierwotną, wtórną oraz profilaktykę trzeciej fazy.

Profilaktyka pierwotna obejmuje wszelkie działania, dzięki którym możesz wyeliminować czynniki ryzyka nowotworów lub przynajmniej zmniejszyć na nie swoją ekspozycję. Jak to zrobić? Wystarczy wcielić w życie 12 sposobów na zdrowie, które opracował Europejski Kodeks Walki z Rakiem. Są one ściśle powiązane z modyfikowalnymi czynnikami ryzyka nowotworów. Najważniejsze z nich to:

• rzuć palenie i wyeliminuj dym tytoniowy ze swojego domu,
• dbaj o utrzymanie prawidłowej wagi ciała i zdrowo się odżywiaj,
• ogranicz lub najlepiej zrezygnuj z picia alkoholu,
• zadbaj o swoją aktywność fizyczną,
• pamiętaj o szczepieniach ochronnych,
• chroń skórę przed promieniowaniem UV,
• zadbaj o odpowiednią osłonę przed substancjami rakotwórczymi (np. azbest, arsen) w miejscu pracy.

Profilaktyka wtórna to nic innego jak wczesne wykrywanie chorób nowotworowych i ich jak najszybsze leczenie, aby móc zapobiec konsekwencjom zdrowotnym związanym z rozwojem choroby. Tutaj kluczową rolę odgrywają badania kontrolne i badania przesiewowe – program tych ostatnich obejmuje najczęstsze nowotwory kobiet, czyli nowotwory piersi, jak i nowotwory jelita grubego oraz szyjki macicy.

Profilaktyka trzeciej fazy jest wprowadzana u pacjentów z zaawansowanym stopniem choroby nowotworowej. Obejmuje ona działania, których celem jest zmniejszenie objawów choroby, jej powikłań i zapewnienia pacjentowi jak najlepszej jakości życia.

Nowotwór to nie wyrok!

Najczęstsze nowotwory, ale i te rzadsze odmiany raka, to choroby, o których medycyna wie z każdym dniem coraz więcej. Dysponujemy narzędziami do sprawnej profilaktyki, diagnostyki i leczenia wielu rodzajów nowotworów. Jednak aby cały ten proces przebiegał sprawnie i miał jak największe szanse na powodzenie, należy wziąć pod uwagę jeden ważny czynnik – czas. Zwlekanie z badaniami kontrolnymi, bagatelizowanie sygnałów, które wysyła organizm lub unikanie onkologa ze strachu przed diagnozą nie jest dobrym rozwiązaniem. Zadbaj o swoje zdrowie już teraz!

Sprawdź: onkolog w Warszawie!

Masz pozytywny wywiad rodzinny w kierunku chorób nowotworowych? A może chcesz skonsultować wynik badań histopatologicznych lub objawy zdrowotne, które Cię niepokoją? W Premium Medical przyjmuje ceniony onkolog. Doświadczony specjalista zadba o Twoją profilaktykę nowotworową i odpowie na wszystkie pytania. Zapraszamy na konsultacje także wszystkie osoby w trakcie terapii uzupełniającej i te, które zakończyły już leczenie nowotworowe i rozpoczynają okres monitorowania po wyleczeniu.

Rak to nie wyrok – pamiętaj o tym! Zadbaj o swoją zdrową przyszłość z Premium Medical – umów się na konsultację online, telefonicznie lub na miejscu – czekamy na Ciebie w naszej klinice.

Bibliografia:

1. Każdy miesiąc opóźnienia leczenia raka zwiększa ryzyko zgonu o ok. 10%, mp.pl, data dost. 21.02.2024r.
2. Nowe zalecenia dotyczące badań przesiewowych nowotworów, termedia.pl, data dost. 21.02.2024r.
3. Nowotwory złośliwe w Polsce, onkologia.org.pl, data dost. 21.02.2024r.
4. Joanna A. Didkowska, Urszula Wojciechowska, Klaudia Barańska, Marta Miklewska, Irmina Michałek, Paweł Olasek, Nowotwory złośliwe w Polsce w 2021 roku [w:] biuletyn Krajowego Rejestru Nowotworów Warszawa 2023.
5. Najgroźniejsze czynniki rakotwórcze. Co powoduje raka?, zwrotnikraka.pl, data dost. 21.02.2024r.
6. Profilaktyka z NFZ, nfz.gov.pl, data dost. 21.02.2024r.
7. Profilaktyka chorób – definicja, profibaza.pzh.gov.pl, data dost. 21.02.2024r.