Przedwczesna menopauza: przyczyny i leczenie

Menopauza prędzej czy później dotyka każdą kobietę. Zmiany hormonalne są nieuchronne. Co jednak zrobić w sytuacji, kiedy przychodzi ona zbyt wcześnie? Przedwczesna menopauza może mieć podłoże genetyczne lub też być objawem jakiegoś schorzenia. Dlatego też, jeśli przed 35. czy 40. rokiem życia u kobiety zanika miesiączka – jest to sygnał, który powinien skłonić do jak najszybszej wizyty u lekarza ginekologa, a najlepiej od razu ginekologa – endokrynologa.

Czy każdy zanik miesiączki to przedwczesna menopauza?

Oczywiście nie. Jeden czy dwa cykle bez menstruacji w roku nie są jeszcze przyczyną do zmartwień – niekoniecznie oznacza to ciążę czy menopauzę. Czasem brak krwawienia wynika choćby ze stanu zapalnego, czy też po prostu ze zmiany klimatu lub silnych przeżyć emocjonalnych. Jeśli jednak miesiączka zatrzymała się na dłużej niż trzy cykle, koniecznie trzeba się udać do lekarza, bo może to świadczyć o przekwitaniu.

Jakie objawy powinny Cię zaniepokoić?

Jak już wspomnieliśmy, jeden czy dwa cykle bez menstruacji nie muszą świadczyć o przedwczesnej menopauzie. Jeżeli jednak obserwujesz zanik krwawienia od 3 cykli a dodatkowo masz objawy niżej wypisane, powinnaś zgłosić się do lekarza:

• nadmierne wysuszenie skóry – w ciągu kilku ostatnich tygodni zmieniłaś kremy na mocno nawilżające, ponieważ cały czas czujesz suchość i spięcie skóry;
• nadmiernie się pocisz, a używa do tej pory antyperspiranty przestają być skuteczne;
• odczuwasz gwałtowne uderzenia gorąca;
• w sytuacjach stresowych serce znacznie przyspiesza i czujesz mocne kołatania;
• Twój nastrój ciągle się waha – szybko przechodzisz z dobrego humoru na irytację oraz w stany depresyjne;
• szybko tyjesz – najbardziej w okolicach ud oraz bioder, chociaż Twój tryb życia nie uległ zmianie;
• masz kłopoty z zasypianiem lub budzisz się w nocy bez powodu;
• zmiany w cyklach miesiączkowych – miesiączki zanikają, albo są bardzo skąpe lub na odwrót – są bardzo obfite, znacznie bardziej niż kiedykolwiek wcześniej.

Skąd bierze się wczesne przekwitanie?

Może być ono choćby wynikiem uwarunkowań genetycznych – kobiety, których mamy czy babcie doświadczyły menopauzy wcześnie, mogą się spodziewać, że u nich będzie podobnie, choć nie jest to reguła. Warto jednak podkreślić, że najczęściej przedwczesna menopauza – szczególnie taka, która występuje bez wcześniejszych sygnałów ostrzegawczych – jest wynikiem choroby autoagresywnej czy neurologicznej. Wymienić można choćby:

• zapalenie tarczycy – rozregulowanie hormonów tarczycy może spowodować nie tylko zatrzymanie okresu, ale i przybranie na wadze, uczucie zmęczenia, chłodu czy suchość skóry,
• RZS – reumatoidalne zapalenie stawów,
• miastenia – to rzadka choroba objawiająca się osłabieniem i zmęczeniem mięśni.

Możliwości jest więcej. Jednak, by jednoznacznie wskazać przyczyny, jak i podjąć odpowiedni kurs leczenia, potrzebne są odpowiednie badania. Lekarz ginekolog z pewnością zleci badanie poziomu hormonów – przede wszystkim hormonów związanych z jajnikami (progesteronu i estrogenów), hormonów przysadki mózgowej (TSH oraz FSH), hormonów tarczycy czy nadnerczy (np. prolaktyny) i na tej podstawie postawi diagnozę. Często przywrócenie miesiączki może być możliwe – im wcześniej udamy się do lekarza, tym większa na to szansa.

Przedwczesna menopauza a sposoby leczenia

Jeżeli wykonane badania potwierdzą wczesną menopauzę, wspólnie z lekarzem ustala się strategie leczenia. Przebieg i sposób leczenia zależy od kilku czynników, m.in. od chęci urodzenia dziecka, wieku, a także ogólnego stanu zdrowia. Najczęściej pacjentki decydują się terapię hormonalną, wybierając najdogodniejszą dla siebie jej formę. Do wyboru są bowiem nie tylko tabletki, ale również zastrzyki, plastry, żele oraz spraye. Ustalając terapię hormonalną z lekarzem należy poinformować go o wszelkich chorobach nowotworowych występujących w rodzinie oraz o zakrzepicy żylnej, jeśli wiemy o takim przypadku.

Pacjenta powinna wykonać również szereg badań m.in. cytologię oraz mammografię. Pierwsza wizyta kontrolna powinna odbyć się po 3 miesiącach od rozpoczęcia terapii hormonalnej. Jeżeli pacjenta dobrze reaguje na hormony, wtedy kolejne kontrolne wizyty mogą odbywać się w odstępach rocznych. W sytuacji, kiedy czuje ona jakikolwiek dyskomfort, powinna jak najszybciej zgłosić się do lekarza prowadzącego. Być może konieczna będzie zmiana dawkowania oraz przeprowadzenie dodatkowych badań poziomu hormonów. Najczęściej lekarz przepisuje pacjentce niskie dawki hormonów, których zadaniem jest pobudzanie jajników i nie dopuszczenie do wygaśnięcia ich czynności. Podawane hormony o estrogen oraz progesteron. Po pewnym czasie ich stosowania, jajniki mogą same zacząć wytwarzać większe ilości hormonów – wtedy lekarz odstawia terapię lub znacznie ją ogranicza.