Rak trzustki – przyczyny, objawy, zapobieganie i diagnoza

Nie bez powodu jest określany mianem cichego zabójcy. Rak trzustki może przez długi czas rozwijać się bezobjawowo, a rozpoznany w zaawansowanym stadium drastycznie zmniejsza szansę na wyleczenie. Rola profilaktyki i badań kontrolnych jest tutaj kluczowa. Jak rozwija się rak trzustki? Objawy i samo leczenie choroby są w dużej mierze uzależnione od rodzaju guza.

Nowotwór złośliwy trzustki – choroba kobiet i mężczyzn

Mimo iż wymieniając najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn, skupiamy się raczej na raku piersi czy płuc, to statystyki związane z rakiem trzustki nie są optymistyczne. W Polsce choruje na niego blisko 3500 osób rocznie. Rak trzustki to jeden z najczęstszych powodów zgonu pacjentów onkologicznych. Co gorsza, nic nie wskazuje na to, aby te statystyki miały ulec zmianie na lepsze. Szacuje się, że do 2030 roku co drugi pacjent z chorobą nowotworową umrze właśnie z powodu raka trzustki.

Sprawdź też: Rak żołądka

Trzustka – wielofunkcyjny narząd

Trzustka to narząd gruczołowy, umiejscowiony między żołądkiem a kręgosłupem. Pełni funkcję zewnątrzwydzielniczą oraz wewnątrzwydzielniczą. Pierwsza z nich polega na wydzielaniu enzymów trawiennych, druga na wydzielaniu hormonów regulujących poziom glukozy we krwi (insuliny oraz glukagonu). Jak widać, rola trzustki w organizmie jest niezwykle ważna. Dlaczego więc objawy raka trzustki są tak późno poddawane diagnozie?

Wielu pacjentów bagatelizuje drobne dolegliwości zdrowotne, a te, nieleczone, przybierają na sile i dają o sobie znać, gdy choroba jest już zaawansowana. Rak trzustki objawy w początkowym stadium ma dość zbliżone do tych, które przypisuje się kłopotom żołądkowym. Mowa o nudnościach, wzdęciach czy bólu w nadbrzuszu. Warto jednak pamiętać, że każda dolegliwość w obrębie przewodu pokarmowego, która trwa dłużej, nie ustępuje po podaniu leków lub zmianie diety, wymaga dalszej konsultacji lekarskiej. Na co szczególnie zwrócić uwagę?

Objawy raka trzustki – nie bagatelizuj tych dolegliwości

Opisując nowotwór trzustki, objawy choroby i jej leczenie, należy wziąć pod uwagę samą charakterystykę guza. Jego lokalizację, rodzaj. Ze względu na budowę wyodrębniamy w trzustce głowę, trzon oraz ogon. Jeśli złośliwy nowotwór trzustki jest zlokalizowany w głowie trzustki, bardzo często objawem choroby jest żółtaczka. Z kolei objawy raka trzustki umiejscowionego w trzonie narządu mogą obejmować bóle kręgosłupa, zwłaszcza w okolicy lędźwi. W przypadku guza w ogonie trzustki o chorobie może świadczyć cukrzyca. Jednak to niejedyne dolegliwości, na które warto zwrócić uwagę.

Jakie są pierwsze objawy raka trzustki?

Większość przypadków ma bezobjawowy przebieg w początkowej fazie choroby. Należy bacznie obserwować swój organizm i zwrócić uwagę na wszelkie dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Rak trzustki – objawy wczesne:

• Nudności
• Wzdęcia
• Uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej
• Brak łaknienia
• Osłabienie

Wraz z postępem choroby rak trzustki objawy może dawać następujące: spadek masy ciała, biegunki, żółtaczka, bóle nadbrzusza, bóle pleców. Do listy należy także dopisać świeżo rozpoznane zakrzepowe zapalenie żył czy cukrzycę. U niektórych pacjentów mogą one być powiązane z guzem na trzustce.

Sprawdź też: Rak wątroby

Co wywołuje raka trzustki?

Ok. 5-10% zachorowań jest powiązana z czynnikami genetycznymi. Większą uwagę na badania kontrolne powinny zwrócić osoby z mutacjami w genach BRCA1 i/lub BRCA2.

W pozostałych przypadkach rak trzustki przyczyny może mieć związane głównie ze stylem życia. Jedne z badań naukowców zwróciły uwagę na zależność między zwiększonym poziomem insuliny a ryzykiem rozwoju raka trzustki. Co ciekawe, wynik badania może mieć wpływ również na diagnostykę raka piersi.

Wśród czynników mogących zwiększać ryzyko rozwoju raka trzustki wymieniane są: otyłość, palenie tytoniu, wiek, nadmierne spożywanie alkoholu czy czerwonego mięsa. Choroba często jest związana także z przewlekłym zapaleniem trzustki.

Jakie badanie wykryje raka trzustki?

W przypadku tak podstępnej choroby, jaką jest rak trzustki, diagnoza obejmuje szereg badań laboratoryjnych, obrazowych, histopatologicznych. Czy na USG widać raka trzustki? Gdy u pacjenta podejrzewany jest rak trzustki, USG jest zazwyczaj pierwszym badaniem diagnostycznym. Nie jest jednak ono wystarczające do postawienia diagnozy. Kolejne zalecane badania to m.in. ultrasonografia endoskopowa, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Czy każdy guz na trzustce to rak? Nie, w ramach diagnostyki na trzustce mogą zostać wykryte inne zmiany o charakterze niezłośliwym, na przykład torbiele.

Rak trzustki a morfologia

Sama morfologia nie jest wystarczającym badaniem przesiewowym czy diagnostycznym raka trzustki. Jednak w zaawansowanym stadium choroby można zauważyć pewne odstępstwa od norm w wynikach badań jak, chociażby niedokrwistość. Jeśli chodzi o zależność rak trzustki a badania laboratoryjne, to w ramach kompleksowej diagnostyki i monitorowania efektów leczenia przeprowadza się oznaczenie markerów nowotworowych.

Leczenie raka trzustki

Leczenie pacjenta ze zdiagnozowanym rakiem trzustki jest uzależnione od jego ogólnego stanu zdrowia oraz stadium choroby. Niestety, bardzo często guz jest wykrywany późno, gdy szanse na jego wycięcie są minimalne. W takim przypadku leczenie jest objawowe i polega na zachowaniu jak najlepszej jakości życia chorego. Gdy choroba jest rozpoznana w początkowej fazie, stosuje się leczenie chirurgiczne. Zazwyczaj jest ono przeprowadzane razem z chemioterapią lub radioterapią.

Szukasz specjalisty, który zbada Cię pod kątem chorób nowotworowych trzustki lub przeprowadzi Cię przez leczenie onkologiczne? W Premium Medical przyjmuje ceniony onkolog w Warszawie. Wybierz wizytę w dogodnym dla siebie terminie i zadbaj o swoje zdrowie już dzisiaj. Wykonasz u nas szereg badań diagnostycznych, w tym badanie USG czy oznaczenie markerów nowotworowych.

Pamiętaj, że konsultacja lekarska jest wskazana nie tylko wtedy, gdy źle się czujesz, ale również w ramach profilaktyki osób obciążonych rodzinnie w kierunku występowania raka trzustki lub innych chorób onkologicznych.

Bibliografia

prof. nadz. dr hab. n. med. Wojciech Wysocki, Rak trzustki – objawy nowotworów złośliwych trzustki – diagnoza i rokowania, mp.pl, data dost. 18.06.2024 r.

RAK TRZUSTKI – pierwsze objawy i diagnostyka choroby, zwrotnikraka.pl, data dost. 18.06.2024 r.

dr hab. n. med. prof. IMDiK PAN Marek Durlik, lek. Magdalena Derejska, Postępy w chirurgicznym leczeniu raka trzustki, podyplomie.pl, data dost. 18.06.2024 r.

Wysoki poziom insuliny zwiększa ryzyko raka trzustki, pap.pl, data dost. 18.06.2024 r.