Trądzik – przyczyny, objawy, rodzaje trądziku i możliwości leczenia

Problemy dermatologiczne znacząco wpływają na samoocenę pacjenta. Jednym ze schorzeń, którego objawem są widoczne zmiany skórne, jest trądzik. Choć zwykle jest on kojarzony z okresem dojrzewania, może się rozwinąć u osób w każdym wieku. Jak leczyć trądzik i czy domowe sposoby są zawsze skuteczne?

O czym świadczy trądzik?

Trądzik to choroba skóry objawiająca się stanem zapalnym gruczołów łojowych oraz torebek włosowych. Gruczoły łojowe pokrywają praktycznie całą powierzchnię ciała (wyjątkiem są jedynie wewnętrzne strony dłoni oraz podeszwy stóp). To właśnie te gruczoły produkują łój, określany także mianem sebum. Wydzielina ta jest czymś zupełnie naturalnym – zapewnia skórze nawilżającą warstwę ochronną. Gdy produkcja łoju jest unormowana, kondycja skóry nie odbiega od normy. Bywa też i tak, że gruczoły produkują zwiększoną ilość sebum. Jego nadmiar, w połączeniu ze złuszczającym się naskórkiem, a także występującymi na twarzy bakteriami (głównie Propionibacterium acnes) może doprowadzić do blokady mieszków włosowych oraz porów. To z kolei przyczynia się do rozwoju stanu zapalnego skóry.

Jeśli chodzi o trądzik, objawy choroby są uzależnione od rodzaju schorzenia oraz stopnia jego nasilenia. Na skórze pojawiają się zmiany skórne takie jak zaskórniki (otwarte oraz zamknięte), ropnie, grudki czy krosty. Ze względu na postać choroby można wyróżnić trądzik łagodny, umiarkowany oraz trądzik o ciężkim przebiegu.

Trądzik – przyczyny i rodzaje

Przyczyn trądziku może być kilka. Ich rozpoznanie jest kluczowe do postawienia trafnej i szybkiej diagnozy, a co za tym idzie – wprowadzenia odpowiedniego leczenia. W wielu przypadkach eliminacja czynnika zaostrzającego trądzik jest wystarczającą metodą, w innych konieczne jest podjęcie np. farmakoterapii. Główną przyczyną problemów z produkcją sebum są hormony, zwłaszcza zwiększona ilość androgenów w organizmie. To właśnie one odpowiadają za trądzik młodzieńczy. Istotną kwestią mogą też być czynniki genetyczne, czy choroby współistniejące – trądzik często pojawia się w przebiegu m.in. zespołu policystycznych jajników, czy cukrzycy. A co zaostrza trądzik? Z pewnością jest to stres, niewłaściwa pielęgnacja skóry, ale i stosowanie niektórych leków, czy zanieczyszczenia środowiska. Warto również wspomnieć o diecie. Zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej mogą spotęgować zmiany skórne.

Jak rozpoznać rodzaj trądziku? Najważniejszą kwestią jest obraz kliniczny choroby. Trądzik pospolity to najczęściej występująca odmiana trądziku. Jest domeną osób młodych, w wieku dojrzewania, ale może również występować u pacjentów dorosłych. Skórę pokrywają zaskórniki, grudki, krostki, choroba zwykle ma łagodny lub umiarkowany charakter i ustępuje samoistnie lub po wdrożeniu leczenia. Trądzik ropowiczy ma cięższy przebieg i wiąże się z występowaniem ropnych zmian na skórze. Pacjent skarży się na ból w obrębie zmian, istnieje także ryzyko pojawienia się skutków ubocznych choroby, czyli blizn. Trądzik skupiony to rodzaj trądziku, gdzie również dominują ropne zmiany na skórze. Schorzenie to częściej dotyka mężczyzn. Gdy zmiany skórne przypominają blizny, mówimy o trądziku bliznowatym. Wiele trudności w leczeniu sprawia trądzik różowaty. Ta odmiana jest związana z nieprawidłowościami w obrębie układu naczyń krwionośnych. Choroba częściej dotyka kobiety. W tym przypadku objawem jest rumień i rozszerzone naczynka, rzadko pojawiają się zaskórniki.

Inne rodzaje trądziku

Rozwój stanu zapalnego może również spowodować narażenie skóry na działanie pewnych czynników zewnętrznych. Do tej grupy należy wspomniane już spożywanie niektórych leków, będących przyczyną rozwoju trądziku polekowego. U niektórych pacjentów, zwłaszcza kobiet, diagnozowany jest trądzik kosmetyczny. Wywołują go pewne składniki produktów kosmetycznych, na przykład oleje, silikony. Wymieniane wcześniej zanieczyszczenie środowiska to z kolei przyczyna rozwoju trądziku zawodowego. Zmiany skórne mogą dotykać także najmłodszych. Trądzik noworodkowy, niemowlęcy to choroba mająca zwykle łagodny przebieg i ustępująca samoistnie.

Jak leczyć trądzik? Większość pacjentów mylnie zakłada, że nadmiar sebum można wyeliminować poprzez głębokie oczyszczanie skóry silnie działającymi preparatami, w tym kosmetykami z alkoholem w składzie. Owszem, oczyszczanie skóry to podstawa, jednak nie może ono prowadzić do wysuszenia naskórka. Każdy typ cery, również ta tłusta i mieszana, potrzebuje odpowiedniej dawki nawilżenia oraz natłuszczenia. Gdy go brakuje, skóra traci swoją ochronną warstwę lipidową i… może zareagować nadmierną produkcją łoju. Domowe sposoby na trądzik w początkowej fazie (mowa o łagodnym trądziku pospolitym bez zmian ropnych) obejmują przede wszystkim oczyszczanie skóry dermokosmetykami, stosowanie punktowo maści z cynkiem czy olejku z drzewa herbacianego lub z czarnuszki. Kluczowe może być też ograniczenie słodyczy w diecie, ostrych potraw, uzupełnienie witamin i minerałów w organizmie oraz stawianie na produkty o niskim indeksie glikemicznym.

Leczenie trądziku

Zdrowa, ładna cera znacząco wpływa na samoocenę każdej osoby. Trądzik może prowadzić do obniżenia komfortu pacjenta, spowodować jego wyizolowanie z grupy, rozwój lęków czy nawet depresji. Domowe sposoby na trądzik nie zawsze przynoszą efekty, nie są one skuteczne (lub wystarczające) w pozostałych odmianach choroby. Warto podkreślić, że zaniechanie leczenia lub jego nieodpowiedni przebieg może prowadzić do powstania nieestetycznych blizn lub przebarwień pozapalnych, których usunięcie jest w wielu przypadkach skomplikowane. W naszej klinice przeprowadzamy m.in. zabiegi z użyciem odpowiedniego rodzaju laserów – sprawdź zabiegi medycyny estetycznej.

Aby mieć pewność, że choroba zostanie zatrzymana, a jej objawy ustąpią, warto zgłosić się do dermatologa. Nasi specjaliści prowadzą kompleksowe leczenie pacjentów z trądzikiem. Mowa zarówno o leczeniu miejscowym, jak i ogólnym (leki bez recepty i/lub antybiotyki). Dermatolog ustala również pielęgnację indywidualnie dopasowaną do potrzeb pacjenta i przebiegu jego choroby. Zapraszamy także na konsultację pacjentów z innymi problemami dermatologicznymi (sprawdź, jakie choroby skóry leczy dermatolog).

Przeczytaj również: Najczęstsze problemy dermatologiczne – dermatozy, czyli choroby skóry

Bibliografia:

1. Lek. Luiza Marek, Trądzik, mp.pl., data dost. 18.10.2022.
2. dr n. med. Lilianna Kulczycka-Siennicka, Trądzik pospolity – leczenie, podyplomie.pl, data dost. 18.10.2022.
3. Linda K. Ogé, Alan Broussard, Marilyn D. Marshall, konsultacja i komentarz: dr n. med. Andrzej Jaworek, Trądzik pospolity – rozpoznanie i leczenie, mp.pl, data dost. 18.10.2022.

4. Fakty i mity na temat diagnozowania i leczenia trądziku, pulsmedycyny.pl, data dost. 18.10.2022.