Kiedy omdlenia są powodem do niepokoju?

Uczucie słabości i omdlenia mogą zdarzyć się każdemu z nas. W wielu przypadkach nie są powodem do niepokoju. Mogą jednak nawracać lub zwiastować poważniejsze problemy ze zdrowiem. Dowiedz się, jakie są najczęstsze przyczyny omdlenia oraz jak wygląda diagnostyka pacjenta.

Omdlenia, czyli…?

Zanim przejdziemy do najważniejszych zagadnień związanych z omdleniami, zacznijmy od pozornie prostej kwestii. Definicji omdleń. To jedne z zaburzeń świadomości; omdlenia mogą występować u osób w każdym wieku – co ważne diagnozuje się je zarówno u pacjentów z problemami zdrowotnymi, jak i u tych w pełni sił. Niektórym osobom sporo trudności sprawia rozróżnienie omdlenia od zasłabnięcia. Czy wiesz, jaka jest różnica między nimi?

Zasłabnięcia a omdlenia

Omdlenia to krótkotrwała utrata przytomności i napięcia mięśniowego. Są one wynikiem niedokrwienia mózgu, mają charakter przejściowy i samoistnie ustępują. Cechuje je gwałtowny początek, u wielu pacjentów można także zauważyć typowe objawy zwiastujące omdlenie, jak chociażby pocenie się czy uczucie gorąca. Należy podkreślić, że zasłabnięcie to nie synonim omdlenia.

Zasłabnięcie to stan przedomdleniowy, a w jego przebiegu nie dochodzi do całkowitej utraty przytomności. Możesz poczuć się gorzej, słabiej i mieć przeczucie, że zaraz stracisz przytomność, jednak nie musi do tego dojść. I to właśnie brak utraty przytomności jest tą podstawową różnicą między zasłabnięciem a omdleniem.

Omdlenia – przyczyny i trudności w diagnostyce

Omdlenia można podzielić na 3 główne grupy: omdlenia odruchowe, sercowe oraz te spowodowane hipotonią ortostatyczną. Do tej ostatniej dochodzi w momencie pionizacji, gdy u pacjenta spada ciśnienie krwi i pojawia się uczucie słabości oraz omdlenie.

• Omdlenia odruchowe, inaczej neurogenne, są najczęściej diagnozowane. Pojawiają się jako skutek m.in. silnego stresu, bólu, po intensywnym wysiłku fizycznym czy w wyniku długotrwałego stania. Omdlenia odruchowe to także utrata przytomności w wyniku przebywania w dusznym pomieszczeniu czy reakcji na widok krwi.
• Omdlenia sercowe są związane z problemami sercowo-naczyniowymi. Przyczyną omdleń tego typu są najczęściej zaburzenia rytmu serca lub inne choroby serca, jak wady serca, anomalie tętnic wieńcowych czy zapalenie mięśnia sercowego.

Bywa też tak, że utrata przytomności jest powiązana z innym schorzeniem – w takim przypadku określanie jej mianem omdlenia jest błędem.

Jakie choroby powodują utratę przytomności?

Utrata przytomności może wystąpić m.in. u pacjentów z padaczką, w wyniku udaru mózgu, zaburzeń metabolicznych, ciężkiego napadu ostrej astmy oskrzelowej, zatrucia czy katapleksji.

Objawy tuż przed omdleniem

U niektórych osób omdlenie poprzedzają charakterystyczne objawy. Kołatanie serca, duszność, uczucie gorąca czy ból w klatce piersiowej mogą wskazywać na kardiologiczne przyczyny omdlenia. Z kolei takie objawy jak nudności, pocenie się, uczucie niepokoju są często powiązane z neurogennymi omdleniami. Inne dolegliwości, które zgłaszają pacjenci zmagający się z omdleniami, to zawroty głowy, zaburzenia słuchu, uczucie zmęczenia, zamazanie widzenia czy dyskomfort w jamie brzusznej.

Czy omdlenia są groźne?

Zgodnie z definicją omdlenia to krótkotrwała utrata przytomności. Zazwyczaj trwa ona kilka lub kilkanaście sekund. Jeśli ten czas się wydłuża, może być wymagane natychmiastowe udzielenie pomocy medycznej.

Omdlenia, nawet te jednorazowe, wywołane odwodnieniem czy przebywaniem w dusznym pomieszczeniu, mogą skutkować m.in. urazem głowy lub złamaniem kończyny. I chociaż są na nie narażone szczególnie osoby starsze, to dotykają także młodszych pacjentów.

Omdlenia u osób z chorobami serca zwiększają ryzyko zgonu. Dlatego tak ważne jest znalezienie przyczyny omdlenia i w razie konieczności wprowadzenie odpowiedniego leczenia u pacjenta.

Diagnostyka omdleń

Każda utrata przytomności powoduje stres i obawy o własne zdrowie. Aby mieć pewność, że Twój organizm nie wysyła Ci ważnych sygnałów, umów się na konsultację lekarską. W Premium Medical o Twoje zdrowie zatroszczy się ceniony kardiolog w Warszawie. Niezbędną diagnostykę wykonasz na miejscu.

Przeczytaj też: Kiedy iść do kardiologa?

Kontrolne badania to cenna profilaktyka zdrowotna nawet po jednorazowym epizodzie omdlenia oraz konieczność przy ich nawracaniu. Pamiętaj, że powtarzające się omdlenia mogą zwiastować poważniejsze problemy ze zdrowiem, w tym z układem krążenia. Każde omdlenie to także ryzyko urazu powstałego w wyniku utraty przytomności. Lekarz nie tylko zdiagnozuje Twój problem i znajdzie przyczynę omdlenia, ale i omówi z Tobą postępowanie w przypadku pojawienia się objawów zwiastujących kolejne omdlenie.

Problemy z sercem a omdlenia – jakie badania wykonać?

Diagnostyka omdleń to przede wszystkim wywiad medyczny oraz podstawowe badania kardiologiczne. W trakcie rozmowy lekarz zapyta Cię o okoliczności omdlenia – w jakiej sytuacji do nich doszło, czy pojawiły się objawy zwiastujące utratę przytomności, jak długo ona trwała. Ważnym etapem diagnostyki omdleń jest pomiar ciśnienia tętniczego, USG serca i badanie EKG. Lekarz może zadecydować o przeprowadzeniu badania holterowskiego, dodatkowych testów lub badań laboratoryjnych.

Chcesz sprawdzić kondycję swojego serca? Sprawdź pakiet badań kardiologicznych w Premium Medical!

Jeśli omdlenia nie będą związane z problemami kardiologicznymi, lekarz może zasugerować pacjentowi konsultację u neurologa lub innego specjalisty.

Warto wspomnieć też o profilaktyce i pierwszej pomocy w przypadku omdlenia. Jeśli czujesz, że zaraz możesz stracić przytomność, usiądź i pochyl głowę, starając się ją „schować” między nogami. Zgłoś innym swoje problemy ze zdrowiem. Jeśli jesteś świadkiem omdlenia, zadbaj o bezpieczeństwo drugiej osoby – pomóż jej przyjąć pozycję leżącą z uniesionymi nogami i poluzuj jej odzież wokół szyi. Kiedy omdlenie jest groźne – towarzyszy mu uraz, utrata przytomności jest długa lub poszkodowany odzyskał świadomość, ale źle się czuje – wezwij pomoc.

Bibliografia

1. Małgorzata Kurpesa, Omdlenia u młodocianych i młodych dorosłych, podyplomie.pl, data dost. 22.01.2025 r.
2. Nagłe omdlenie powinno obudzić czujność lekarza, pulsmedycyny.pl, data dost.22.01.2025 r.
3. Omdlenia – niegroźny incydent czy objaw poważnej choroby? Zależy od przyczyny!, rytmserca.ptkardio.pl, data dost.22.01.2025 r.
4. Przyczyny omdleń, pulsmedycyny.pl, data dost.22.01.2025 r.
5. Lek. Magdalena Wiercińska, Zaburzenia świadomości: zasłabnięcie, omdlenie i śpiączka. Przyczyny, sposób postępowania i leczenie, mp.pl, data dost. 22.01.2025 r.