Odwarstwienie siatkówki – objawy, diagnostyka i leczenie

Uraz i stan zapalny oka to tylko niektóre z możliwych powodów odwarstwienia siatkówki. Nieleczone schorzenie pogłębia się, mogąc prowadzić do ślepoty. Nie odkładaj dbania o wzrok na później! Sprawdź, jakie są objawy odwarstwienia siatkówki i kiedy udać się do lekarza.

Za co jest odpowiedzialna siatkówka w oku?

Siatkówka to cienka błona, która wyściela wnętrze oka. Na co dzień pełni ważną rolę. Do jej zadań należy odbieranie bodźców świetlnych i przesyłanie ich za pośrednictwem nerwu wzrokowego do mózgu. Tam tworzone są obrazy, dzięki czemu możesz podziwiać otaczający Cię świat.

Siatkówka, tak jak inne elementy struktury oka, może zachorować. Jednym z dotykających ją schorzeń jest odwarstwienie siatkówki. Polega ono na oddzieleniu się siatkówki od jej podłoża – warstwy naczyniowej. Jest to choroba, która może rozwijać się stopniowo lub nagle. Jedno jest pewne – ma charakter postępujący. Dlatego tak ważne jest szybkie podjęcie jej leczenia.

Rodzaje odwarstwienia siatkówki

Wyróżniamy 3 typy odwarstwienia siatkówki.

Pierwszy z nich, najczęstszy, to przedarciowe odwarstwienie siatkówki. Jak sama nazwa wskazuje, przyczyną problemu jest przedarcie, przerwanie ciągłości siatkówki, na przykład w wyniku urazu.

Trakcyjne odwarstwienie siatkówki polega na mechanicznym odciąganiu siatkówki od podłoża. Dzieje się tak, gdy na ciele szklistym pojawiają się błony lub pasma włókniste. Jest to często powiązane z przebiegiem retinopatii cukrzycowej proliferacyjnej.

Wysiękowe odwarstwienie siatkówki występuje, gdy pod siatkówką zbiera się płyn, który prowadzi do zmiany jej położenia i oddzielenia od naczyniówki. Powodem takiej sytuacji może być np. stan zapalny oka lub guzy wewnątrzgałkowe. To jednak nie wszystkie przyczyny odwarstwienia siatkówki.

Jakie są przyczyny odwarstwienia siatkówki oka?

Odwarstwienie siatkówki to problem, który może dotknąć każdego z nas. Czynnikami ryzyka w przypadku tego schorzenia są:

• wiek – wraz z wiekiem narząd wzroku ulega zmianom. Jedną z nich jest obkurczanie ciała szklistego wypełniającego wnętrze oka. Jego kurczenie może być przyczyną przedarć siatkówki i tym samym prowadzić do jej odwarstwienia,
• predyspozycje genetyczne – jeśli ktoś z Twoich bliskich borykał się z odwarstwieniem siatkówki, ryzyko jej wystąpienia u Ciebie rośnie,
• urazy – odwarstwienie siatkówki bardzo często jest skutkiem urazów oczu i głowy,
• choroby oczu – diagnostyka siatkówki jest ściśle powiązana z ogólnym stanem Twojego wzroku. Jednym z ważniejszych czynników ryzyka odwarstwienia siatkówki jest wysoka krótkowzroczność (-6 dioptrii i wyżej). Na rozwój schorzenia mogą wpływać także m.in. guzy wewnątrzgałkowe i stany zapalne oczu,
• przebyte choroby i operacje – odwarstwienie siatkówki może być powikłaniem operacji zaćmy. Zwłaszcza jeśli w jej trakcie doszło do komplikacji, a pacjentem był mężczyzna w młodym wieku. Jeśli chodzi o choroby ogólnoustrojowe, czynnikiem ryzyka jest m.in. retinopatia cukrzycowa.

Jak widać, jeśli chodzi o odwarstwienie siatkówki, przyczyny rozwoju schorzenia mogą być bezpośrednio związane z narządem wzroku, jak i z ogólnym stanem zdrowia organizmu.

Jakie są objawy odwarstwienia siatkówki?

Odwarstwienie siatkówki objawy ma dość typowe. Mimo to wciąż wielu pacjentów odkłada wizytę u lekarza na później. Oto, na co warto zwrócić uwagę:

• błyski, tzw. mroczki i muszki w polu widzenia,
• ubytki w polu widzenia, zwłaszcza efekt zasłony na oku,
• spadek ostrości wzroku,
• zniekształcone widzenie,
• nagła częściowa lub całkowita utrata wzroku w oku.

Wiele osób bagatelizuje drobne problemy z oczami, zrzucając winę na przemęczenie i długą pracę przed komputerem. Pamiętaj, że choroby narządu wzroku mogą rozwijać się stopniowo, nierzadko dając drobne symptomy. Jedynie regularne kontrole okulistyczne pozwalają w porę je wychwycić.

Jak rozpoznać odwarstwienie siatkówki?

Jeśli zauważysz u siebie problemy ze wzrokiem, nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Stopniowo narastające dolegliwości typu mroczki lub błyski skontroluj w ramach konsultacji z okulistą. Nagłe pogorszenie wzroku – pojawienie się tzw. efektu zasłony na oku, częściowa lub całkowita ślepota oka wymaga pilnego udania się na pogotowie okulistyczne lub SOR.

Czy okulista wykryje odwarstwienie siatkówki?

Tak. Regularne kontrole okulistyczne pozwalają ocenić struktury oka i oczodołu, a w razie niepokojących dolegliwości zdrowotnych skierować pacjenta na dalsze badania lub leczenie. Nawet jeśli nie masz problemów ze wzrokiem, raz w roku umów się do okulisty. Masz choroby oczu lub jesteś w grupie ryzyka? Lekarz zadecyduje o częstotliwości kontroli.

Badanie okulistyczne w Premium Medical możesz umówić wygodnie online – wybierz dogodny dla siebie termin. Widzimy się w gabinecie!

Odwarstwienie siatkówki – diagnostyka na czas

Kluczową rolę w leczeniu odwarstwienia siatkówki ma szybka diagnostyka pacjenta. Szacuje się, że rozpoznanie schorzenia w jego początkowym stadium daje 90% szansy na wyleczenie chorego i zapobiegnięcie utraty wzroku.

Diagnostyka siatkówki obejmuje podstawowe badanie okulistyczne przeprowadzone w gabinecie lekarskim. Ważnym elementem diagnostyki jest USG gałek ocznych. To krótkie i nieinwazyjne badanie, które pozwala ocenić struktury oka i oczodołu. W jego trakcie pacjent leży z zamkniętymi oczami i na znak lekarza wykonuje ruchy gałkami ocznymi. W razie potrzeby diagnostyka odwarstwienia siatkówki jest uzupełniana o badanie OCT (optyczna koherentna tomografia).

Leczenie odwarstwienia siatkówki

Metoda leczenia odwarstwienia siatkówki jest zależna od stopnia zaawansowania schorzenia i jego typu. W przypadku początkowego etapu choroby w większości przypadków wystarczająca jest laseroterapia. Wiązka lasera działa niczym sklejka, która łączy warstwy siatkówki.

Postęp choroby wymusza sięgnięcie po bardziej inwazyjne metody leczenia. Jedną z nich jest pneumatyczna retinopeksja. W trakcie zabiegu lekarz wstrzykuje specjalny gaz do oka. Dzięki temu siatkówka jest dociskana do naczyniówki.

Leczenie odwarstwienia siatkówki w zaawansowanym stadium zapewnia witrektomia. Podczas operacji usuwane jest ciało szkliste z oka, a następnie wprowadza się do niego gaz lub olej silikonowy. W razie potrzeby zabieg jest uzupełniany o laserowanie siatkówki.

Powodzenie terapii odwarstwienia siatkówki jest powiązane z przestrzeganiem zasad rekonwalescencji przez pacjenta. Mowa o odpoczynku, oszczędzaniu wzroku, ochronie oczu, unikaniu gwałtownych zmian pozycji ciała.

Bibliografia

1. prof. Marcin Stopa: Odwarstwienie siatkówki trzeba leczyć jak najwcześniej, swiatlekarza.pl, data dost. 04.07.2025r.
2. Sara J. Haug, Robert B. Hisitkul, Czynniki ryzyka odwarstwienia siatkówki u chorych po operacji usunięcia zaćmy, Okulistyka po Dyplomie, t. 2 nr 6, 2012.
3. prof. dr hab. med. Marek Prost, Odwarstwienie siatkówki u dzieci, mp.pl, data dost. 04.07.2025r.